Wandelen naar sprookjesachtige berghutten in Graubünden

Wandelen in de bergen is in de winter extra mooi. In het Zwitserse Graubünden is het bovendien goed te doen dankzij prima begaanbare paden. Met als ‘beloning’ aan het eind van een wandeldag berghutten en -hotels in een landschap waar de stilte nog regeert.

“Heimeli ist ein Traum.” Aan het woord is Gabriella, sinds zeven jaar eigenaar van deze berghut, ergens afgelegen in een vallei in Graubünden. Vanaf het treinstation van het dorp Langwies, één dal voor de veel bekendere Zwitserse plaats Davos, is het zo’n vijf kilometer wandelen. Eerst gaat het berg op over een met sneeuw bedekte weg met een gemiddelde stijging van 10 procent. Aanvankelijk door bos, dan langs een bevroren waterval.

Als het hoger gelegen landschap zich iets meer opent, loopt de weg omhoog naast de Sapünerbach, een klaterend bergbeekje met kraakhelder water. Net voor Heimeli verschijnt nog het dorp Sapün: een Walserdorf, met huizen in de stijl die kenmerkend is voor Wallis, een ander Zwitsers kanton. De huizen zijn hier honderden jaren geleden neergezet door bergbewoners die ooit uit Wallis werden verjaagd. Maar ook uit Sapün zijn ze weggetrokken.

Het plaatsje is in de winter verworden tot een spookdorp. Toch zien de vakkundig gebouwde houten huizen er stuk voor stuk puntgaaf uit, zo op het oog nog in dezelfde goede staat. Alsof de inwoners eeuwen geleden in alle haast moesten vluchten – voor een sneeuwstorm of lawine – en de tijd toen bevroren is.

De stilte is weldadig. Voor het personeel redenen genoeg om hier te willen werken

En dan doemt, als beloning na ruim twee uur lopen, Heimeli op. Een berghotel uit een sprookje. Volledig gerenoveerd in de afgelopen jaren, met privékamers en heerlijke bedden. Ontzettend luxe voor de doorgewinterde wandelaar, maar nog altijd met een sfeer die zo kenmerkend is voor berghutten.

Schoenen uit en sloffen aan bij binnenkomst, anders wordt het overal nat. Opwarmen aan de kachel en slapen onder een dikke deken. Als het écht koud is, ligt er een kruik klaar of een pittenzak die opwarmt in een lade van de kachel. Ein Traum, de woorden van Gabriella zijn niet moeilijk te begrijpen. De hut ligt in een landschap dat eindeloos lijkt. De stilte is weldadig.

Voor het personeel redenen genoeg om hier te willen werken. Een winterseizoen lang wonen ze op de berg. De afleiding van een gejaagd leven in het dal parkeren ze bewust. En er is maar één manier om hier te komen: te voet.

Sulzfluh

Wie de drukte van het skitoerisme het liefst vermijdt maar toch de bergen wil opzoeken, kan het simpel houden door te kiezen voor winterwandelen. Wandelen biedt zelfs dan nét dat beetje extra, in vergelijking met een activiteit als skiën. Meer rust, minder medetoeristen om dit alles mee te moeten delen, en de kans om wat afgelegener plekken aan te doen.

Winterwandelen in Graubünden kan prima met normale bergschoenen, want ook als er sneeuw ligt, zijn de wegen en paden goed begaanbaar. Aan het eind van een wandeling wacht bijna altijd wel een berghut. Zoals Heimeli. Of Berghaus Sulzfluh, twee dalen verder. Deze hut, aan de voet van het gelijknamige rotsmassief, vormt het eindpunt van een wandeling vol wintermagie. Wie vertrekt vanaf het dorp Sankt Antönien, wandelt – zo voelt het althans – het eind van de wereld tegemoet, als het even kan onder een hemelsblauwe lucht in een volledig besneeuwd landschap.

“De bergen zijn mooi in ieder seizoen”, vindt manager en gastvrouw Simona, “maar in de winter zijn ze nog nét wat specialer. Dan ben je er nóg meer op jezelf, de omgeving is stiller.” Deze tijd van het jaar brengt ook een bepaald type gast met zich mee. “We zetten iedereen dan aan dezelfde tafel bij het avondeten. Zo raken mensen met elkaar aan de praat, delen ze ervaringen of spelen ze nog een spelletje na het eten. Dat geeft een heel huiselijke sfeer.”

Val S-charl

Een dag later is het recept hetzelfde, maar zijn de omstandigheden totaal anders. Na een busrit en een soepele treinverbinding van anderhalf uur vanuit Sankt Antönien is het zicht op de Sulzfluh ingeruild voor de nodige mystiek in het Unterengadin, een dal in het uiterste oosten van Zwitserland. De zon is ver te zoeken. De wereld bestaat uit slechts twee tinten, waar flarden mist en bewolking doorheen trekken. Zwart en wit, licht en donker.

Vanuit de plaats Scuol, bekend om zijn mineraalwater en typische architectuur, voert een ruim tweeënhalf uur durende wandeling naar S-charl, een piepklein dorp op 1800 meter, met een handvol huizen, de meeste leeg in de winter. Telefoonbereik is op sommige stukken onmogelijk. De rivier dient als kompas. Auto’s komen hier al lang niet meer. Alleen de paardenslee die gasten op verzoek weer terug naar Scuol brengt, passeert met luid geklingel. Bergtoppen verhullen zich achter een grijs wolkendek.

Bij het volgende berghotel, Gasthaus Mayor, aangekomen, blijkt de sauna stuk. Het deert weinig. De maaltijd smaakt, het bed ligt lekker en bij het opstaan is er weer een beloning. Zonder wolkendek pronken een paar drieduizenders aan de hemel, de toppen al verlicht door de zon. Daaronder het bos, de rivier en de weg naar het dorp. De sporen van gister alweer uitgewist door een nieuwe laag sneeuw.