Winter in beeld

Fotograferen onder winterse omstandigheden kan een uitdaging zijn. Fotograaf Jurjen Drenth, jurylid voor de VvAA-fotowedstrijd, koos uit zijn omvangrijke archief een aantal foto’s die wat hem betreft bij uitstek het warme wintergevoel verbeelden. Hij deelt meteen wat tips om nét dat beetje extra aan foto’s mee te geven.

Wel flitsen …

Voor een beeldverhaal over een typische Zweedse winter wilde ik mensen ’s avonds buiten in een hottub vastleggen. In het vakantiehuisje naast dat van mij zat een gezelschap dat het leuk vond hieraan mee te werken. Om te voorkomen dat de omgeving helemaal donker werd – wat meestal gebeurt bij flitsen – heb ik de belichtingstijd handmatig aangepast.

… of juist niet

Deze foto van twee Zweedse meisjes is genomen bij heel zwak licht om de kaarsen beter uit te laten komen en zo de intieme wintersfeer te benadrukken. Ook de foto van de man die in een boshutje eten bereidde, heb ik bij het schaarse licht gefotografeerd.

Want bij gebruik van een flits, flits je ook de vlammen van het vuur weg. Schemer en lichtjes geven bij uitstek een intieme sfeer weer.

Perspectief kiezen

Het is iets wat de meeste amateurfotografen standaard doen: een object of gebeurtenis fotograferen van een afstand. Als u daar eens van afwijkt, zult u zien dat dit veranderende perspectief een heel ander – spannender – plaatje oplevert. Neem deze foto van een hondenslede.

In plaats van de slee van een afstand vast te leggen, heb ik een foto gemaakt vanaf de rijdende slee om de kijker het gevoel te geven dat hij er zélf op zit.

Mensen fotograferen

Wanneer u mensen wilt vastleggen, is mijn tip: maak uzelf eens onderdeel van de plek en het gezelschap. Ik zeg altijd ‘doe alsof ik er niet ben’, maar probeer tegelijkertijd het ijs te breken door een grapje en een praatje te maken en zo onderdeel van een gesprek te worden. Deze aanpak levert een heel natuurlijk beeld op; ook goed om in gedachten te houden wanneer u kinderen fotografeert. Doordat ik de gezichten van deze mensen op de markt in Düsseldorf aan de rand close in beeld heb, wordt het effect versterkt dat de kijker onderdeel uitmaakt van dit groepje. Dat de gezichten zijn aangesneden in de rand is niet erg: het versterkt de diepte in de foto en legt het accent op de onderlinge verbinding.

Details

Foto’s van details vormen een prettige afwisseling met foto’s die meer overzicht geven. Laat een serie met bijvoorbeeld vakantiefoto’s nooit alleen uit overzichten bestaan, want dat wordt al snel saai.

Verdwijnpunt

Ik fotografeer mijn onderwerpen zelden recht van voren of van opzij; dat levert vaak saai beeld op. Een ander perspectief geeft een ander ‘verdwijnpunt’ en dus diepte.

Kracht van rijp

Als we een winter zonder sneeuw hebben, is er altijd nog wel rijp. Rijp is vooral in het vroege ochtendlicht vaak heel stemmingsvol, zoals deze foto van een berijpt bos laat zien.

Mooi licht als bonus

Ik hou ervan om ‘naar mooi licht toe’ te fotograferen. Dan komen de warme gloed van het licht en de schaduwen extra goed uit de verf.

En in de steeds zeldzamere gevallen dat er in ons land sneeuw wordt voorspeld, zorg ik ervoor dat ik al op pad ga voordat de eerste vlokken vallen. Een landschap is namelijk vaak maar kort bedekt met een maagdelijk witte sneeuwdeken. Met een beetje geluk verrast het licht op zo’n zeldzaam winterse dag. Deze molen en het kleine molenaarshuisje, geschoten in Tjerkwerd, doen denken aan een Delftsblauw tafereel. Dat het licht blauwig was, had ik ter plekke niet door omdat mijn ogen waren gewend aan de kleuren van het licht. Pas thuis zag ik het.

Heel vroeg op de dag geldt bijzonder licht – vooral bij sneeuw en ijs – als een bonus waar je als fotograaf meteen van moet profiteren. Een schaatstocht bij Kinderdijk staat bijvoorbeeld in mijn geheugen gegrift. Op 1 januari, in alle vroegte, trof ik er alleen een gezin met kinderen op een slee. Toen ik er in de namiddag nogmaals naartoe ging, waren er veel meer schaatsers. Ook nu was er warm licht dat, in combinatie met de oude schaatsstoel waarmee een gezin hun rondje deed, associaties oproept met een Oudhollands schilderij.