Zeilkriebels

Golfjes kabbelen tegen de romp. Soepel snijdt de boot, op alleen de kracht van de wind, door het water. Lijkt zeilen u ook wel wat? Iedereen kan het leren. Journalist én zeiler Annemarie Bergfeld zette alvast wat tips op een rijtje. Voor herintreders én beginners.

Waar begin ik?

Op deze vraag zijn zoveel antwoorden mogelijk als er meren in Friesland zijn. Het hangt er vanaf wat u wilt. Waar u wilt zeilen? Op wat voor soort boot? Met welk doel? Ziet u zichzelf relaxte zeiltochtjes met het gezin maken vanuit het vakantiehuisje aan het water? Wilt u in uw eentje vlak over het wateroppervlak knallen en bent u niet bang om nat te worden? Lokt een oversteek naar Engeland? Of heeft u plannen om met vrienden een jacht op de Middellandse Zee te huren? Voor elke wens is een geschikt type zeilboot en een geschikte opleiding te vinden.

Waar leer ik zeilen?

Bent u van plan tochten op groot water te maken, dan is een kajuitzeilboot (met motor!) een must. Voor dagtochtjes op de meren zijn open kielboten als een Valk ideaal. Zeilscholen en -verenigingen door het hele land bieden cursussen voor volwassenen en alle mogelijke disciplines aan: van eenmans zwaardboot tot jachtvaren op zee. Voor een weekend, een week of langer. Sommige zeilscholen richten zich uitsluitend op volwassenenonderricht. Kies voor een CWO-erkende locatie; deze zijn te vinden op cwo.nl. De Commissie Watersport Opleidingen is een samenwerkingsverband van het Watersportverbond en de HISWA. De CWO-erkenning staat garant voor een goede opleidingskwaliteit en een uniforme diplomalijn. CWO-erkende instructeurs verzorgen het programma. Vaak zijn ook zeilcursussen op maat mogelijk of instructie op uw eigen schip.

Wat leer ik op een zeilschool?

De erkende zeilscholen werken volgens de CWO-diplomalijn, een getrapt systeem waarbij je op een logische en veilige manier het zeilen onder de knie krijgt. Elke discipline (lees: soort boot) kent in principe drie diploma’s: Basis betekent dat alle basisvaardigheden zijn geleerd. Denk daarbij aan: vaarklaar maken van het schip, afvaren en aanmeren, zeilen hijsen en strijken, overstag gaan. Ook wordt de basistheorie behandeld: veiligheid, onderdelen van het schip, zeiltermen, enkele vaarregels en schiemanswerk (knopen en steken leggen). Het diploma Ervaren geeft aan dat er onder normale omstandigheden zelfstandig gevaren kan worden. Gevorderd tot slot, wil zeggen dat u tot en met windkracht zes Bft kunt zorgen voor een veilige vaart voor schip en bemanning.

Elke maand staat Zeilen vol inspirerende verhalen, praktische tips en actualiteiten. VvAA-leden ontvangen t/m 31 augustus 2023 46 procent korting op 12 edities van Zeilen. Bekijk het aanbod op vvaa.nl/ledenvoordeel

Liever een zeilvereniging?

Als u zeilen echt een onderdeel van uw leven wilt maken, kunt u in plaats van naar een zeilschool te gaan, overwegen lid te worden van een zeil-/watersportvereniging in de buurt. Verenigingen met een CWO-erkenning bieden altijd lessen aan voor beginners. U leert andere zeilers kennen en als lid kunt u gebruikmaken van de verenigingsboten om lekker veel uren op het water te maken. Adressen van de ruim honderd CWO-erkende verenigingen zijn ook te vinden op cwo.nl.

Hoe zit het met verzekeringen?

Als u een zeilcursus volgt bij een CWO-erkende locatie, bent u verzekerd vanaf het moment dat u aan boord stapt. Eigen boot? Dan is het goed ervoor te zorgen dat u verzekerd bent in geval van schade of diefstal en voor eventuele schade aan anderen, die u met uw boot veroorzaakt.

Wanneer kan ik zelfstandig het water op?

Het is net als met leren schaatsen of autorijden: het begint met de theorie en terminologie en het beheersen van verrichtingen. Maar dat is pas het begin. U zult vertrouwd moeten raken met de boot en zijn eigenaardigheden (want die heeft elk schip), leren anticiperen en situaties inschatten, het weer leren lezen. Om een ervaren schipper te worden en dus veilig te varen, moet u tijd investeren en mijlen maken. Met andere woorden: lekker vaak het water op.

Welke theorie moet ik kennen?

Ook dat hangt er vanaf hoe en waar u wilt zeilen. Alle CWO-opleidingen bieden ook de benodigde theoretische kennis. Daarnaast bieden met name jachtvaarscholen maar ook verenigingen tal van losse cursussen aan, van marifo­nie en vaarbewijs tot meteorologie en kustnavigatie.

Is een vaarbewijs nodig?

Een vaarbewijs is pas nodig als u een schip langer dan 15 meter bestuurt. Ook voor een boot die sneller kan dan 20 km/uur, zoals een jetski of speedboot, is een vaarbewijs vereist. Dat neemt niet weg dat iedereen die het water opgaat, de vaarregels moet kennen. Een paar van de belangrijkste:

• beroepsvaart gaat vóór pleziervaart
• rechts (stuurboord) wijkt voor links (bakboord)
• varen met alcohol op is verboden
• verander niet plotseling van koers of  snelheid
• hou op vaarten en kanalen stuur-   boordwal
• laat altijd goed zien waar u naartoe  wilt en geef anderen de ruimte
• zorg dat u goed zicht heeft en kijk  regelmatig rondom en achteruit

Boven alles gaat ‘goed zeemanschap’. Hieronder wordt bijvoorbeeld verstaan dat u goed voorbereid en voorzien van de juiste veiligheidsmiddelen van wal steekt en te allen tijde een aanvaring moet pro­beren te voorkomen. Ook al heeft u voorrang, als u die niet krijgt, wijkt u uit.

Wat is opstappen?

Een leuke manier om te leren zeilen is door mee te gaan als opstapper. Boot­eigenaren zijn regelmatig op zoek naar ‘handjes aan boord’ om een bepaalde (zeezeil)tocht te maken. Die ‘handjes’ hoeven niet altijd per se ervaring te hebben. Voordeel van opstappen is dat je veel leert – bijvoorbeeld of het zeilen echt iets voor je is – zonder dat je verantwoordelijkheid draagt. Op de Facebookpagina Voor Opstappers plaatsen booteigenaren oproepjes voor meezeilers. Of speur eens op een jachthaven rond. Veel eigenaren willen ook weleens een opstapper meenemen in ruil voor wat klushulp. Want klusjes zijn er altijd.

Is zeilen gevaarlijk?

Ook dat is van veel factoren afhankelijk. Er zijn mensen die zonder enige ervaring de haven van Scheveningen uitvaren, maar of dat verstandig (en leuk) is, is de vraag. Gevaarlijk kan het wel zijn. Bent u de enige op het water en is het kalm weer? Dan kan er niet heel veel misgaan. Bij watersport zit het meeste gevaar in de confrontatie met andere boten die een andere route of andere snelheid varen of opeens van koers veranderen. Daarnaast ligt het er vooral aan hoe hard het waait, hoe ervaren u bent en of u uw schip goed kent.

Herintreder?

Heeft u in het verleden al gezeild, maar bent u de finesses kwijt? Dan kan ‘flottielje zeilen’ een fijne nieuwe start zijn: onder deskundige begeleiding met een aantal schepen eenzelfde route zeilen. Een ideale combinatie tussen de vrijheid van zelfstandig zeilen, de gezelligheid van de groep en de zekerheid van een professionele flottieljeleider die elke ochtend de route bespreekt, vaartips geeft en op de hoogte is van weersverwachting en ondieptes. U vindt een zee aan mogelijkheden als u googelt op Turkije, Kroatië of Griekenland in combinatie met ‘flottielje zeilen’. In deze landen zijn ook volop mogelijkheden voor meezeilvakanties waarbij de schipper al het werk doet.

Hulp nodig?

Het weer kan opeens omslaan, u kunt motorpech krijgen of vastlopen. Als u op groot water – daar horen ook IJsselmeer en Markermeer bij – hulp nodig heeft, bieden de hulpverleners van Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij pijl­snel een helpende hand. Deze organisatie is geheel afhankelijk van donaties en giften.

Met dank aan Charlotte van Leerdam van het Watersportverbond

Dit artikel stond eerder in het magazine Arts en Auto. Hierin stond een storende fout die in deze versie is gecorrigeerd.