Zorgfamilie: Wolterbeek-Avenarius

Achterste rij, v.l.n.r.: Elisabeth Veldhuis-Wolterbeek (dierenarts), Derk Wolterbeek (radioloog), Nico Ruigrok (anesthesioloog), Nienke Ruigrok (anios interne geneeskunde), Josien Wolterbeek (uroloog), Marynel Ruigrok-van der Kaaden (jeugdarts), Chel van der Kaaden (huisarts), Bob Kruis (fysiotherapeut). Middelste rij, v.l.n.r.: Mark Graveland (tandarts), Peggy Graveland (kno-arts), Liesbeth Graveland-Wolterbeek (dierenarts), Pum Swartberg-van der Kaaden (dierenarts), Johan van der Kaaden (kinderarts). Vooraan: Anneke Plaat-Muller Kobold (klinisch chemicus).

Van de zes kinderen van huisartsen Nel Avenarius (1899–1988) en Jaap Wolterbeek (1900–1985), waren er vier die in hun medische voetsporen traden, en één die het veterinaire pad koos. Eén zoon zocht het in een studie rechten. Als de gesprekken in huize Wolterbeek-Avenarius over het werk gingen, riep hij altijd: ‘Hoe zat het ook alweer met de eilandjes van Langerhans?!’ Dit was hét teken voor de anderen dat het hoog tijd was van onderwerp te veranderen.

Er volgden huwelijken, soms met andere (para)medici. Er kwam – na een emigratie – zelfs een flinke Noorse (medische) tak bij. En inmiddels telt de familie zo veel medici, paramedici en veterinairen, dat de stamboom één groot kluwen zorgprofessionals is. Van de vierde generatie hebben drie achterkleinkinderen inmiddels óók al voor een medische studie gekozen.

Als het even kan, komen de familie­leden één keer per jaar samen tijdens een reünie. Over medische onderwerpen gaat het dan eigenlijk zelden tot nooit, vertelt kno-arts Peggy Graveland. “Wel over sport, we volgen elkaar zelfs op Strava. Én we hebben het vaak over onze honden.” Op een reünie horen de viervoeters er dan ook bij. “En ja, er zitten twee Friese stabijs bij, maar die zijn géén familie van elkaar!”

In deze serie portretteren we, in aanloop naar 100 jaar VvAA in juni 2024, grote ‘zorgfamilies’.

Meer informatie over Nel Avenarius, Jaap Wolterbeek en hun nazaten

Nel Avenarius studeerde medicijnen in Leiden. Wanneer ze als ongetrouwde vrouw in voormalig Nederlands Indië als arts werkt – allesbehalve een alledaags fenomeen in die tijd – ontmoet ze daar chemisch ingenieur Jaap Wolterbeek die werkzaam is in de suikerindustrie.

Bij terugkomst in Nederland besluit Jaap ook geneeskunde te gaan studeren en huisarts te worden. En hij volgt een opleiding tot osteopaat in Amerika. In 1929 wordt oudste zoon Jaap geboren. Hij treedt in de voetsporen van zijn ouders en wordt uiteindelijk psychiater, met bijzondere aandacht voor de kinderpsychiatrie. Jaap junior emigreert naar Amerika en krijgt zes kinderen.

In 1931 wordt dochter Nel geboren, vernoemd naar haar moeder. Zij wordt, net als haar ouders, huisarts en trouwt er ook een: Peter van der Kaadden*.  Nel en Peter krijgen vier kinderen: Chel (1958) wordt óók huisarts. Johan (1960) wordt kinderarts. Hij trouwt met Kathelijne Fischer (1961), eveneens kinderarts.

Dochter Marynel (1963) wordt arts bij de GGD. Zij trouwt met Nico Ruigrok (1957), anesthesist. Zij krijgen vier kinderen, waarvan Nienke (1996) eveneens geneeskunde heeft gestudeerd en momenteel werkzaam is als ANIOS interne geneeskunde. De jongste dochter van Nel en Peter, Pum (1967), heeft eerst fysiotherapie gedaan en vervolgens diergeneeskunde. En een van haar drie zoons, Stijn Swartberg (2000), studeert nu geneeskunde.

Terug naar het echtpaar waarmee het allemaal begon: Nel Avenarius en Jaap Wolterbeek.

Zij krijgen, na Jaap en Nel, een zoon, Anton (1935), die – bij uitzondering – niet de medische kant uitgaat, maar kiest voor een studie rechten. Antons oudste dochter, Elisabeth (1962), gaat wel weer de medische kant op: deze kleindochter wordt dierenarts. Kleinzoon Willem treedt niet in de medische voetsporen van zijn grootouders, maar zijn jongste dochter Josien (1970) wél weer: zij kiest voor de urologie.

In 1936 wordt Nel en Jaaps zoon Johan geboren. Hij wordt internist. Met zijn vrouw Lydia krijgt hij een zoon, Derk (1966), radioloog en een dochter, Maaike.

Na Johan wordt Anneke geboren (1941): zij kiest voor het vak van jeugdarts. Anneke trouwt met Marcel Muller Kobold (1940), zenuwarts. Dit ‘medische echtpaar’ krijgt drie kinderen: dochter Anneke (1967) wordt klinisch chemicus en trouwt met Boudewijn Plaat (1966), KNO-arts/hoofd-hals-chirurg. Zij krijgen op hun beurt twee kinderen waarvan de jongste, Thomas (2004), bewegingswetenschappen gaat studeren. In 1969 wordt Wouter geboren. Hij gaat levensmiddelentechnologie studeren en is momenteel werkzaam bij Medtech. Zoon Jeroen (1973) wordt chirurg en is nu werkzaam in Noorwegen.

De jongste dochter van Jaap en Nel, Liesbeth (1943), kiest voor de diergeneeskunde. Zij krijgt twee kinderen. De oudste, Mark Graveland (1978), is tandarts en de jongste, Peggy Graveland (1979), wordt KNO-arts. Deze kleindochter van Jaap en Nel kiest ook weer voor een partner die werkzaam is in de gezondheidszorg: Bob Kruis (1978), fysiotherapeut.

Naschrift ‘medische kluwen’

* Naschrift voor wat betreft de ‘medische kluwen’ door huwelijken: Chel van der Kaaden (1958) behoort tot de derde generatie van der Kaaden-huisartsen in Hillegom (en doorbrak de familietraditie door niet met een arts te trouwen). In 1936 vestigde zijn grootvader Adrianus van der Kaaden (1901) zich in die plaats als huisarts. Chels grootmoeder, Margaretha Fenna van der Kaaden-Westerhof (1903), ging op een later tijdstip ook als huisarts meewerken in de apotheekhoudende huisartsenpraktijk. Het verhaal gaat dat zij in Groningen de enige vrouwelijke medicijnenstudente van haar jaar was.