Zwaarwegend belang

VVD en PVDA willen dat artsen bestraft worden als zij het niet direct melden, wanneer een collega aan drank of drugs verslaafd is. Tevens stellen de partijen voor dat de verslaafde arts onmiddellijk op non-actief wordt gesteld en dat er vervolgens onderzoek wordt gedaan. Tot op heden kunnen artsen doorwerken terwijl een onderzoek loopt.

De druppel die de emmer voor de regeringscoalitie deed overlopen, was een aan alcohol verslaafde huisarts in Zoetermeer waar het Algemeen Dagblad afgelopen zaterdag over schreef. De man reed eind vorig jaar onder invloed de gezamenlijke praktijk half in puin en werd er door zijn collega’s, met behulp van de rechter, vervolgens uitgezet. De arts had een verleden op het gebied van alcoholmisbruik en de collega’s hadden jarenlang geprobeerd de zaak eerst intern op te lossen.

Het standpunt van de Tweede Kamer klinkt hard en compromisloos. De achterliggende gedachte is duidelijk: in de allereerste plaats moet ergere schade dan aan steen of blik worden voorkomen. Maar of dit de juiste manier is, is voor diverse betrokken partijen nog maar de vraag. De IGZ heeft moeite met het direct op non-actief stellen van een verslaafde arts. De inspectie beschouwt verslaving als een ‘privézaak’, zolang er geen nadelig effect op het werk van de zorgverlener is aangetoond. En artsenfederatie KNMG zei tegen BNR dat artsen het lastig vinden om collega’s aan te geven.

Dat is begrijpelijk. Termen als aangeven en melden roepen associaties op met woorden als klikken en verraden. Hoe zwaarwegend de reden ook is, een collega of een vriend verklikken doe je doorgaans niet gauw, dat geldt niet alleen voor zorgverleners. Voor de meesten van ons gaan daar vast een aantal slapeloze nachten aan vooraf. En waarschijnlijk ook wel een aantal pogingen om de bevriende dwalende collega weer op het juiste pad te krijgen.

Slapeloze nachten en ‘reddingspogingen’ kosten tijd. Daarbij roept vooral ook het woordje direct in het voorstel van de coalitie vragen op. Wat betekent dat in de praktijk en hoe kun je daarop worden afgerekend? Is de verstreken tijd tussen het ontdekken van een verslaving bij een collega en het melden daarvan ook bepalend voor de strafmaat? Kun je dus bij een eerste nog ongefundeerd vermoeden dan maar beter gelijk aan de bel trekken?

De KNMG is bezig met een eigen project waarbij verslaafde artsen zichzelf kunnen aanmelden voor behandeling. Het is de bedoeling dat artsen ook een verslaafde collega kunnen aanmelden. De KNMG vindt het vooral belangrijk dat verslaafde collega’s behouden blijven voor de gezondheidszorg.

Lastige kwestie. De politiek handelt in het belang van de patiënt. Zorgverleners zouden dat belang uiteraard ook voorop moeten stellen. Maar als dat betekent dat je een collega moet aangeven, dan weegt dat patiëntenbelang letterlijk heel zwaar.