Favoriete pil – Gezond verstand

Monique Kuunders (Milheeze, 1976) is gezondheidswetenschapper en stafmedewerker beleid en kwaliteit bij Huisartsen Gelderse Vallei in Ede. Haar favoriete pil: Gezond verstand: De wetenschap van geest en lichaam van de Britse wetenschapsjournalist Jo Marchant.

Tekst: Frank van Kolfschooten | Beeld: De Beeldredaktie/Marco Vellinga

 

Gezond verstand is razend interessant en heel levendig en beeldend geschreven”, zegt de Arnhemse gezondheidswetenschapper Monique Kuunders. “Ik vraag me af of de medische wereld wel voldoende bekend is met de mechanismen die Jo Marchant hierin beschrijft.”

De Britse wetenschapsjournalist brengt in Gezond verstand in kaart welk genezend effect de hersenen kunnen hebben op aandoeningen. Ze bespreekt bijvoorbeeld hoe de hersenen kunnen functioneren als pijnstiller, antidepressivum of ontstekingsremmer. Marchant sprak over de hele wereld met artsen, wetenschappers en patiënten over onderwerpen als het placebo-effect, hypnose, mindfulness, biofeedback en ook religie. Zelfs de wonderbaarlijke genezingen in Lourdes komen aan bod. “Het is absoluut geen zweverig boek”, zegt Kuunders. “Marchant geeft bij elk onderwerp aan hoe goed het wetenschappelijk bewijs is en in welke literatuur dat te vinden is.” De Nederlandse ondertitel is wat misleidend, zegt Kuunders, omdat die suggereert dat de geest losstaat van het lichaam. “Maar de hersens zijn natuurlijk net zo goed deel van het lichaam.”

Vooral het hoofdstuk over placebo-effecten vindt Kuunders een must voor mensen die in de reguliere geneeskunde werken. “Marchant beschrijft bijvoorbeeld hoe patiënten door het inzetten van het placebo-effect minder bijwerkingen hebben van geneesmiddelen of gemakkelijker reguliere behandelingen kunnen ondergaan. Het placebo-effect is geen verbeelding, maar een echt effect.”

‘Het placebo-effect is geen verbeelding, maar een echt effect’

Kuunders is ervan overtuigd dat slimmer inzetten van placebo-effecten in behandelingen, kan bijdragen aan het terugdringen van kosten in de zorg. Daarvoor is wel meer onderzoek nodig en dat is soms lastig te financieren als het tegen gevestigde belangen ingaat. “Marchant laat bijvoorbeeld een wetenschapper aan het woord die onderzoekt hoe het placebo-effect kan worden ingezet om zware medicijnen in kleinere hoeveelheden te kunnen geven. Dat is natuurlijk niet in het belang van de producent.”

In haar eigen baan kan Kuunders niet direct uit de voeten met de inzichten uit het boek. “Ik werk niet met patiënten, dus daarom doe ik dit boek maar zo veel mogelijk cadeau aan mensen die wél bij patiëntenzorg betrokken zijn. Als kwaliteitsmedewerker ben ik vooral bezig met het evalueren van de processen rond acute zorg binnen onze huisartsenpost en hoe dat doelmatiger kan. Dat is belangrijk met het oog op het groeiende aantal patiënten dat we met hetzelfde aantal mensen moeten helpen. Ook houd ik de kwaliteit van onze zorgverlening en de patiënttevredenheid in de gaten.”

Delen