Favoriete pil – Griep
Miriam de Kleijn (Winssen, 1968) is huisarts, epidemioloog en adviseur voor de eerste lijn vanuit haar bedrijf PinK-FOX in De Meern. Haar favoriete pil: Griep. Het verhaal van de grote influenza-epidemie van 1918 en de zoektocht naar het dodelijke virus van de Amerikaanse wetenschapsjournalist Gina Kolata.
Tekst: Frank van Kolfschooten | Beeld: Herbert Wiggerman/DB
“Het is serieuze non-fictie, maar Griep leest als een medische detective”, zegt huisarts/epidemioloog/adviseur Miriam de Kleijn over het boek van wetenschapsjournalist Gina Kolata. “Het blijft onvoorstelbaar dat de griepepidemie van 1918 wereldwijd tussen de 20 en 40 miljoen slachtoffers heeft geëist. Aan die griep zijn in de Eerste Wereldoorlog meer militairen overleden dan aan gevechtshandelingen.”
Kolata beschrijft hoe de zogenaamde Spaanse griep wereldwijd op ongekende schaal toesloeg. “Het bijzondere was dat deze griep huishield onder jonge mensen tussen de twintig en vijfendertig, terwijl aan de griepvarianten die wij kennen vooral kwetsbare mensen overlijden”, zegt De Kleijn. “Mensen werden zeer snel erg ziek en overleden. Heel beangstigend.”
Fascinerend vindt De Kleijn Kolata’s schets van de medische zoektocht die duidelijk moest maken waarom dit virustype zo dodelijk was. “In de jaren vijftig kreeg een Zweedse patholoog toestemming om in Alaska onderzoek te doen in massagraven van eskimo’s die aan de griep waren overleden, maar trof alleen dood virusmateriaal aan. Uiteindelijk is het in Alaska bij een tweede poging veertig jaar later toch gelukt om het virus genetisch te ontmaskeren.”
‘Bij beleidskeuzes spelen politieke en maatschappelijk aspecten een grote rol’
In de jaren zeventig vreesde men in de VS na het opduiken van een varkensgriepvariant in een kazerne dat er opnieuw een gruwelijke epidemie zou uitbreken. “Er waren helemaal niet zo veel besmettingen en er zijn uiteindelijk maar een paar mensen overleden, maar de regering besloot toch tot een grootschalige inentingsactie. Kolata laat zien dat het geen rationeel besluit was, maar dat emoties en politieke overwegingen een grote rol speelden. De regering-Ford durfde het risico niet te nemen dat de publieke opinie zich tegen hen zou keren als ze hadden afgezien van het maken van dat vaccin, wanneer er een grote uitbraak zou zijn gekomen.”
De vrijwillige griepprik voor zestigplussers zoals we die in Nederland kennen, is ook een beleidskeuze die regelmatig ter discussie staat, zegt De Kleijn. “Die griepprik kost een hoop geld en organisatie, maar weegt dat op tegen de gezondheidswinst, en weten we eigenlijk wel hoe effectief die griepprik echt is? De interpretatie van resultaten van wetenschappelijk onderzoek is vaak niet eenduidig, en bij beleidskeuzes spelen maatschappelijke en politieke aspecten een grote rol. Het is belangrijk dat artsen breder geïnteresseerd zijn dan alleen in hetgeen zich in hun spreekkamer afspeelt. Hoe gezond mensen zijn en blijven wordt voor een groot deel buiten die spreekkamer bepaald.”
