Hans Klokke (1920-2017)
Op 20 april overleed op 96-jarige leeftijd Arnoud Hendrik (Hans) Klokke. Hij was jarenlang zendingsarts, onder meer in Kalimantan, Indonesië. Met dat eiland en zijn bewoners heeft Klokke altijd een sterke band behouden.
Tekst: Wout de Bruijne
In 1939 ging Hans Klokke uit Gorkum medicijnen studeren in Leiden. Een jaar later sloot de Duitse bezetter de universiteit. Toen studenten zich in 1943 loyaal moesten verklaren aan de nieuwe machthebbers, was Hans Klokke een van de velen die weigerden te tekenen en onderdoken.
In die periode werd Hans Klokke zozeer geïnspireerd door de Leidse studentenpredikant Touw, dat hij na de oorlog zelf dominee wilde worden. Maar Touw zei hem ‘eerst maar eens een goede dokter te worden’.
Hans Klokke koos voor een ‘combinatie’: hij werd zendingsarts. In 1949 vertrok hij naar Indonesië waar hij tien jaar lang werkte in Kalimantan, het Indonesische deel van het eiland Borneo. Deze periode is zeer bepalend geweest in het leven van de zendingsarts.
Hoewel zijn verblijfplaats KualaKapuas zeer afgelegen was, voelde Hans Klokke zich er thuis en sterk
verbonden met de lokale bevolking, de Dayaks. Hij leerde de taal vloeiend spreken, want ‘taal is de sleutel tot het hart van mensen’, meende hij.
De arts ondernam ware expedities over rivieren tot diep in de binnenlanden om zieken te helpen. Hij speelde een grote rol in de uitroeiing van framboesia. Op dit onderwerp promoveerde Klokke als eerste Nederlander aan de universiteit van Yogjakarta (Java). Bijzonder, ook omdat hij daarbij Indonesische promotoren had in de tijd net na de onafhankelijkheidsoorlog tussen Nederland en Indonesië.
Hij ondernam ware expedities tot diep in de binnenlanden om zieken te helpen
Tijdens zijn tochten maakte Klokke veel foto’s. Daarvan is een gedeelte te zien in zijn boek Langs de rivieren van Midden-Kalimantan, dat in 2016 in samenwerking met het Museum Volkenkunde in Leiden verscheen.
De laatste vijf jaar van de tijd op Borneo woonde Hans Klokke er samen met zijn vrouw Ada Coster, die hij in het ziekenhuis in Surabaya had ontmoet. In Kalimantan werden ook de oudste twee van hun vier kinderen geboren.
Na Indonesië werkte Klokke enige jaren als arts en opleider in India en vanaf 1970 was hij veertien jaar lang hoogleraar dermatologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Maar hij bleef zich inzetten voor Indonesië. Op zijn initiatief en met de opbrengst van zijn privépraktijk ontstond Grostimedi, een stichting die Indonesische artsen in Groningen opleidde.
Hans Klokke, in Kalimantan destijds ‘geadopteerd’ als zoon van een Dayakfamilie, bleef ook na zijn pensionering contact houden met ‘zijn mensen’. En toen steeds meer van die mensen per computer bereikbaar werden, onder meer via Facebook, kwamen daar weer nieuwe contacten bij. Na zijn overlijden kwamen dan ook vele bedroefde reacties uit Kalimantan. Zelfs lokale media besteedden aandacht aan het overlijden van Hans Klokke.
