Klacht over ketenzorg

Een huisarts ontvangt een brief van het Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Er is een klacht tegen hem ingediend door een patiënt waarmee hij frequent contact heeft. Deze patiënt lijdt aan diabetes en heeft terugkerende periodes van ernstige depressiviteit. Bij de zorg voor de patiënt zijn diverse zorgverleners betrokken, waaronder een diëtist, een fysiotherapeut, een psycholoog en een internist. Hiervoor heeft de huisarts ketenzorg georganiseerd.

Het verwijt van de patiënt aan de huisarts is dat hij geen goede zorg door de keten ontvangt. Zijn lichamelijke en psychische klachten verergeren alleen maar. De huisarts is verbaasd; de patiënt heeft zijn – blijkbaar levende – onvrede nooit met hem besproken. Kan dat zomaar, direct een tuchtklacht indienen? En, is hij tuchtrechtelijk verantwoordelijk voor de zorgverlening door de hele keten? Alleen maar omdat hij het heeft georganiseerd?

Zonder overleg tuchtklacht indienen kan

Volgens de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) mag een klacht pas bij een geschillencommissie worden ingediend als die klacht eerst bij de zorgaanbieder is ingediend (tenzij dat redelijkerwijs niet van klager kan worden gevergd) én partijen er niet uit zijn gekomen. Deze regel bestaat niet in het tuchtrecht. Een patiënt kan dus inderdaad zonder dat de onvrede bekend is bij de aangeklaagde zorgverlener een tuchtklacht indienen. De enige voorwaarde voor het in behandeling nemen van een tuchtklacht is dat de klager € 50,- aan griffiegeld betaalt.

Ik vind het het overwegen waard om voor het tuchtrecht dezelfde voorwaarde te stellen als de Wkkgz doet. Laat een klager eerst zijn onvrede buitengerechtelijk uiten en geef de zorgverlener de gelegenheid om daarvoor een oplossing te bieden. Hiervoor is wel een wetswijziging nodig.

Verantwoordelijk voor de hele keten?

Met betrekking tot de andere vraag; in het tuchtrecht staat de individuele verwijtbaarheid centraal. Dat houdt in dat een beklaagde zorgverlener in principe alleen verantwoordelijk is voor diens eigen handelen of nalaten. Er is wel een aantal uitzonderingen. Zo is een supervisor onder omstandigheden tuchtrechtelijk aan te spreken op het handelen van een gesuperviseerde.

Ook is in het verleden weleens een lid van een maatschap tuchtrechtelijk verantwoordelijk gehouden voor collectief tekortschieten met betrekking tot de zorg en de organisatie daarvan.

Maar in principe gaat het in het tuchtrecht om het feitelijke aandeel van de beklaagde in de gebeurtenissen waarop de klacht betrekking heeft. Dat betekent dat de huisarts niet verantwoordelijk is als bijvoorbeeld de psycholoog een fout heeft gemaakt. Ik raad wel aan om in geval van ketenzorg
onderling goede afspraken te maken over ieders verantwoordelijkheid, die vast te leggen en ook met de patiënt te communiceren. Dat voorkomt onduidelijkheden, in het bijzonder bij de patiënt. Laat een gespecialiseerde jurist toetsen of de juiste regels in acht zijn genomen. Zo kan bijvoorbeeld de Handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg van toepassing zijn.

Meer informatie over (tucht)klachten en claims: vvaa.nl/klachtenclaim

Shirin Slabbers is advocaat gezondheidsrecht en klachtenmanager VvAA Stichting Rechtsbijstand en Legal.