Zorgparagraaf PvdA

ONZE KEUZES VOOR DE ZORG

1. Alle zorg dicht bij de mensen
2. Niet de markt maar de mensen
3. Eerlijke verdeling van de kosten
4. De zorg is van ons
5. Chronisch zieken en gehandicapten
6. Een betere zorg voor jeugd
7. Zelfbeschikkingsrecht bij medisch-ethische vragen

Mensen maken de zorg, zorg maakt ons beter
Zorg is geen product, het is een band tussen mensen. De mens staat centraal en het stelsel staat daaraan ten dienst. Dat is voor de PvdA het uitgangspunt. Zorg dichtbij huis zoals de inzet van vele vrijwilligers, mantelzorgers, de wijkverpleging, huisartsen en zorg op scholen, leidt tot prettige en vertrouwde zorg, en een kleiner beroep op duurdere medische handelingen.

Lees hier het volledige programma van de PvdA (pdf).

Er is veel werk in de zorg. Dat is belangrijk en mooi werk, werk dat echt iets betekent voor een ander. En zo moet het ook blijven. Voor iedereen die nu al met zijn of haar hart aan het werk is, maar ook voor al die jonge mensen en mensen uit andere beroepen die we nodig hebben om in de zorg te werken.

De knelpunten
De uitbreiding van de marktwerking heeft de zorg minder menselijk en zeker niet goedkoper gemaakt. De kosten van de zorg stijgen onverantwoord sterk. Dat is slecht voor de bestedingsmogelijkheden van mensen de overheidsuitgaven, en het handhaven van de kwaliteit van de zorg voor iedereen. De PvdA wil onnodige kosten en verkeerde prioriteiten tegengaan. Daarbij moeten de salarissen van medisch specialisten omlaag en de arbeidsvoorwaarden van de werknemers in de zorg verbeterd. Wij zijn er van overtuigd dat het anders kan. Wij zijn ervan overtuigd dat we met meer aandacht voor mensen, door zorg dichtbij huis te organiseren en beter te kijken naar wat mensen zelf willen en wat ze écht nodig hebben, uiteindelijk voor iedereen veel beter af zijn. Dat patiënt en zorgverlener allebei gelukkiger zijn als een zorgronde niet wordt geregeerd door de klok en een waslijst aan administratie. Dat goede en vertrouwde zorg niet wordt bevorderd door een ziekte te benaderen als een optelsom van behandelingen. En dat zorg daar ook niet betaalbaarder door wordt.

Naast de medisch noodzakelijke zorg is er ook een snel stijgend aanbod van medisch niet noodzakelijke of ondoelmatige behandelingen die de zorgconsumptie sterk opjagen. Voor het beheersbaar maken van de kosten is het daarom nodig om alle in het basispakket vergoede zorg te toetsen aan heldere criteria, richtlijnen en protocollen. Voor alle daarbuiten vallende behandelingen kunnen zorgconsumenten zich verzekeren of hun eigen inkomen/vermogen aanspreken.

Wij richten de zorg daarom op een andere manier in. We introduceren de basiszorg, waarin niet de zorgverzekeraars en de markt, maar burgers, overheid, zorgverleners en zorgaanbieders samen beslissen over het aanbod van zorg. De overheid ziet hierop toe. Ook maken wij de principiële keuze voor het eerlijk verdelen van de kosten van de zorg; zorg moet voor iedereen toegankelijk zijn, ook voor mensen met een kleine portemonnee.

 ONZE OPLOSSINGEN

1. Alle zorg dicht bij de mensen
Iedereen wil het liefst zo lang mogelijk thuis blijven in de eigen vertrouwde omgeving. Wanneer het lukt dit te regelen, maken mensen mogelijk ook later en minder gebruik van hulp. Daarom regelen we zorg of hulp zoveel mogelijk op maat en zo dichtbij mogelijk. En voor iedereen is er oog; ruimte en flexibiliteit voor wie zelf zijn ondersteuning wil inrichten, alles goed geregeld voor wie dat niet kan. De wijkverpleegkundige, de vrijwilliger, de mantelzorger, de huisarts, de zorgverzekeraar, de welzijnsinstellingen en de gemeente werken per regio samen. Ter ondersteuning van alle betrokken zorg- en hulpverleners maken we slim gebruik van nieuwe innovatieve mogelijkheden waarmee meer eigen regie en nog betere zorg thuis mogelijk is.

Dit gaan we doen:

• De komende jaren is het tegengaan van sociaaleconomische gezondheidsverschillen in Nederland een prioriteit. Wij vinden het onacceptabel dat er op dit moment grote verschillen bestaan in de gezondheid van mensen met verschillende sociaaleconomische posities.
• Door zorg op regionaal en lokaal niveau met openbare gezondheidszorg, welzijnswerk, onderwijs, werk en wonen te verbinden kunnen veel gezondheidsproblemen worden voorkomen en eerder worden opgespoord. Op sociaaleconomische gezondheidsverschillen kan zo beter worden ingespeeld. Op deze manier verschuiven we van behandeling naar preventie.
• Effectieve preventiemaatregelen horen thuis in het basispakket. Een effectief tabaksontmoedigensbeleid is een goede manier om ons land gezonder te maken en de ziektelast te beperken. We investeren in een systeem van selectieve preventie: bevolkingsgroepen met een hoog risico op bepaalde aandoeningen worden gericht benaderd.
• De eigen bijdrage voor tweedelijns GGZ draaien we zodanig terug dat mensen die zorg hard nodig hebben, maar vaak geneigd zijn van zorg weg te blijven, daar niet door financiële drempels van weerhouden worden.
• Gemeenten worden geheel verantwoordelijk voor de langdurige zorg en ondersteuning. Het aantal wijkverpleegkundigen, een PvdA-initiatief, wordt verder uitgebreid. Ook zetten we door met het scheiden van wonen en zorg.
• Gemeenten zorgen dat eenieder de langdurige zorg krijgt die nodig is. Met zorg, ondersteuning en behandeling wordt er naar gestreefd zoveel mogelijk mensen zo volledig mogelijk mee te laten doen in de samenleving. In landelijke wetgeving worden de rechten van cliënten en patiënten duidelijk geregeld en wordt vastgelegd om welke zorg het gaat. Gemeenten bepalen zelf hoe ze het vervolgens organiseren. Hierdoor kan zorg optimaal worden aangepast aan de lokale situatie en behoefte.
• De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) biedt een belangrijk kader om burgers in staat te stellen te participeren in de (lokale) samenleving. De Wmo wordt op gemeentelijk niveau uitgevoerd, maar de landelijke overheid bepaalt een aantal randvoorwaarden en budgettaire mogelijkheden. Er dient een goed evenwicht te zijn tussen de eigen verantwoordelijkheid van de burger en zijn of haar omgeving en de verantwoordelijkheid van de overheid. De compensatieplicht jegens haar burgers dient door de gemeenten te worden nagekomen. De PvdA gaat dit actief volgen.
• De inzet van het persoonsgebonden budget (pgb) blijft als mogelijkheid behouden. Dit stelt mensen in staat om zelf, veelal in hun directe omgeving, de zorg te kiezen die zij willen.
• De verschillende budgetten voor maatschappelijke participatie, variërend van zorg tot arbeid, worden  ontschot en overgedragen aan de gemeenten. De overgedragen budgetten moeten gezamenlijk wel ten goede blijven komen aan participatie.
• Mantelzorgers zijn van onschatbare waarde. In Nederland zijn er jaarlijks 2,6 miljoen mensen die
• zorgen voor iemand in hun directe omgeving. En hoewel zij dat vaak met liefde doen is mantelzorg
• een zware taak, 20% van de mantelzorgers is overbelast. Om hen te ontzien is goede, toegankelijke
• dagopvang nodig. Ook moeten mantelzorgers altijd terecht kunnen bij hun gemeente voor
• ondersteuning.
• Steeds meer mensen krijgen te maken met dementie. Zelf, of in hun omgeving. Dementie is een ziekte die veel verdriet en onmacht oproept. Persoonlijke begeleiders, zoals casemanagers, kunnen professionele emotionele en praktische steun bieden. Ook kunnen ze helpen alle zorg goed op elkaar af te stemmen.
• De zogenaamde IQ-maatregel, waardoor mensen met een lager verstandelijk vermogen geen recht meer hebben op maatschappelijke begeleiding, moet van tafel.
• Het draaiend houden van een organisatie van vrijwilligers structurele ondersteuning verdient vanuit
• de overheid. Dit zou gefaciliteerd moeten worden door de overheid, zodat alle vrijwilligers in de zorg de ondersteuning krijgen die ze verdienen.

2. Niet de markt maar de mensen
Met de stelselherziening in de curatieve zorg van 2006 is de Basisverzekering, maar ook de marktwerking ingevoerd. De PvdA is voor de Basisverzekering, maar verzette zich ook toen al tegen de marktwerking.

Het idee was dat de patiënt als zorgconsument een zorgverzekeraar zou kiezen die voor hem de beste zorg tegen de beste prijs zou inkopen. Zorgverzekeraars zouden met hun inkoopmacht op hun beurt de ziekenhuizen, klinieken en instellingen aanzetten tot efficiënter gedrag. Zo zou de beste kwaliteit tegen de laagste kosten worden bereikt. Tot zover de theorie.

De praktijk is anders gebleken. Mensen veranderen nauwelijks van zorgverzekeraar. De concurrentie van zorgverzekeraars komt onvoldoende van de grond. Mede omdat vier concerns 90 procent van de markt in handen hebben en daardoor min of meer regionale monopolies in handen hebben. Zij bepalen bijvoorbeeld welk ziekenhuis welke zorg mag aanbieden. Met het invoeren van de marktwerking in de zorg zijn de zorguitgaven verder gestegen. Een deel hiervan komt voort uit verspilling. Bijvoorbeeld doordat ziekenhuizen en medisch specialisten meer betaald krijgen naarmate ze meer medische handelingen verrichten. En daarbij gaat het lang niet altijd om wat medisch noodzakelijk en efficiënt is. Hier kan veel worden bespaard.

Dit gaan we doen:

• De marktwerking in de zorg wordt beëindigd. Zorginstellingen voeren in samenwerking met burgers en werkenden in de zorg een optimaal aanbod van de zorgvoorzieningen per regio uit. De overheid ziet daar op toe. Dit noemen we de Basiszorg.
• Gezien de prijsopdrijvende werking wordt het loslaten van de tandartsentarieven teruggedraaid.
• Er komt voor elke regio – op basis van de zorgbehoefte – een optimale indeling en spreiding voor onder andere het aantal eerstelijns organisaties als gezondheidscentra en huisartsen(posten), algemene ziekenhuizen, spoedeisende eerste hulpdiensten en de diensten van de openbare gezondheidszorg. Bij een optimale indeling wordt evenwicht bereikt tussen spreiding, waardoor alles goed bereikbaar blijft, en concentratie, waardoor kwaliteit én doelmatigheid toenemen.
• De PvdA blijft zich inzetten voor de positie van streekziekenhuizen.
• Om zorg-op-maat te organiseren rond de woonplek zullen gemeenten ook de zorgaanbieders moeten betrekken bij de prestatieafspraken, die met corporaties in het kader van de Woonvisie worden vastgelegd.
• Per regio wordt hiervoor een budget vastgesteld. Hiermee moet de komende jaren in een aantal regio’s worden geëxperimenteerd.
• Regionaal werkende, niet concurrerende, zorgverzekeraars krijgen in onze toekomstvisie een uitvoerende taak bij de organisatie van deze regionale Basiszorg.
• Door samenwerking en afstemming komt er een optimaal aanbod van landelijke voorzieningen zoals zeer specialistische klinieken, topziekenhuizen en academische medische centra. De overheid ziet hier op toe. Een betere afstemming van dit zeer dure zorgaanbod, zal niet alleen de kwaliteit van die zorg fors verbeteren maar zal tevens aanzienlijke besparingen opleveren.

3. Eerlijke verdeling van de kosten
De zorgkosten stijgen scherp. Onder andere omdat goede zorg nou eenmaal kostbaar is. Daarnaast brengt de vergrijzing een groter beroep op zorg met zich mee. Maar een deel van die stijgende zorgkosten kan worden voorkomen. Onze voorstellen voor de zorg dragen daar aan bij. Een betere inrichting van het zorgaanbod leidt tot kwalitatief betere zorg tegen minder kosten. Overbodig aanbod wordt aangepakt en de beschikbare zorgvoorzieningen worden beter gebruikt. Door te kiezen voor ‘zorg dichtbij’ en betere samenwerking tussen diverse disciplines in de zorg wordt eveneens geld bespaard. Ook de lokale synergie tussen wonen, welzijn, arbeid en zorg kan op middellange termijn tot beteugeling van de uitgaven leiden. Zo houden we onze zorg goed, toegankelijk en betaalbaar.

Maar daarmee zijn we er nog niet. Wij beteugelen niet alleen de kosten van de zorg, wij verdelen de kosten van de zorg ook eerlijker. Voor wie zorg nodig heeft moet die zorg ook toegankelijk zijn. Mensen met een laag inkomen of mensen die veel zorg nodig hebben moeten kunnen rekenen op de zekerheid van goede zorg.

Dit gaan we doen:

• De PvdA kiest voor een inkomensafhankelijke premie voor het basispakket. Daarmee is de bureaucratie
• van de zorgtoeslag niet meer nodig en worden de lasten eerlijker verdeeld. Hierbij zal de PvdA rekening houden met de meerkosten die mensen met een beperking hebben en de cumulatie van de verschillende eigen bijdragen Wmo en AWBZ.
• Voor extra zorg kunnen mensen zich desgewenst (blijven) bijverzekeren.
• De PvdA kiest voor inkomensafhankelijke eigen bijdrages en eigen risico. De PvdA zal ook hier rekening houden met de cumulatie van extra kosten eigen bijdrage Wmo en AWBZ. Dat is een veel eerlijker alternatief dan de verhoging van het eigen risico met 350 euro voor iedereen.
• Voor de langdurige zorg in instellingen wordt een vermogensinkomensbijtelling geïntroduceerd. Het eigen huis telt hierbij niet mee voor het vermogen. Bij dit vermogen mogen spaargelden van bijvoorbeeld kinderen, thuiswonend onder de 18 jaar, niet meegerekend worden.
• In een ziekenhuis terecht komen is al vervelend genoeg. Een extra straf in de vorm van liggeld van 8 euro per dag past daar niet bij. Deze maatregel dreigt het zoveelste bureaucratische gedrocht in de zorg te worden en pakt heel nadelig uit voor chronisch zieken die toch al heel veel kosten hebben.
• De toegang tot de huisarts moet vrij zijn. Dus geen eigen bijdrage of eigen risico. De huisarts kan tijdig ingrijpen, en voorkomt zo veel duurdere ziekenhuisbehandeling later.

4. De zorg is van ons
Ons zorgstelsel is er om ons als samenleving te dienen. De zorg is daarmee voor ons, maar ook van ons. We willen daarom dat mensen zelf meer te zeggen krijgen over de zorg. Wij bannen de markt uit de basiszorg. De kwaliteit en de financiering van zorg moet wel voor iedereen inzichtelijk zijn. Patiënten weten nu niet waar ze naar toe kunnen als het mis gaat. Klachtenprocedures zijn te traag en te log en patiënten voelen zich te vaak niet serieus genomen.

Ook mensen die werken in de zorg moeten weer grip krijgen op hun werk. Hun werk is waardevol en als zij de ruimte krijgen, maken zij het verschil tussen zorg en echt goede zorg. Zij zijn hard nodig. Wij zetten alles op alles om deze sterke krachten voor de zorg te behouden en nieuwe mensen aan te trekken.

Dit gaan we doen:

• Zorginstellingen mogen geen winstgerichte bedrijven zijn, maar maatschappelijke organisaties. De betrokkenheid en zeggenschap van burgers en cliënten moet worden vergroot. In ons toekomstbeeld is een zorginstelling een coöperatie waarin burgers kunnen deelnemen en invloed kunnen uitoefenen op het bestuur.
• Lokale initiatieven voor decentrale zorgverlening worden gestimuleerd. We bewaken de menselijke maat door buurtgericht te werken en de zorg te ontzorgen. Bij voorkeur door samenhang tussen buurtwerk, buurtzorg en buurtbeheer.
• Medisch specialisten komen in loondienst van de ziekenhuizen tegen een redelijk salaris. Doordat zij onderdeel worden van de organisatie van de zorginstelling is het afstemmen van (keten-)zorg eenvoudiger en kunnen investeringen en omzet beter worden gecoördineerd.
• Deze zorginstellingen worden verplicht om hun resultaten openbaar te maken. Er zijn nog steeds zorginstellingen die hier schimmig over doen.
• Wij introduceren een fusietoets voor zorginstellingen. Soms is samenwerking noodzakelijk voor het behoud van kwaliteit, maar soms gaat grootschaligheid ook ten koste van kwaliteit. De kwaliteit van zorg en de aantoonbare meerwaarde voor de regio staan voorop in de fusietoets. Daarom wordt het oordeel van cliënten, patiënten en medewerkers verplicht meegenomen.
• De PvdA streeft naar zorginstellingen op een kleinere schaal.
• De PvdA wil een ombudsman voor de zorg, zodat patiënten sneller bij iemand terecht kunnen wanneer het mis gaat in de zorg.
• Burgers en professionals krijgen ruimte om zelf oplossingen te bedenken. Medezeggenschap voor cliënten en patiënten wordt verstevigd.
• We moeten meer vertrouwen op het professionele inzicht van verzorgenden en verplegenden. Eindeloze belemmeren- de regeltjes en administratie moeten zoveel mogelijk worden teruggedrongen.
• Iedere zorginstelling krijgt een ‘Verpleegkundigen en Verzorgenden Adviesraad’ die zich actief bemoeit met het beleid op patiëntenzorg. Werknemers in de zorg verdienen een eerlijke beloning. Daarom geen 0-lijn voor de mensen op de werkvloer van de zorg.
• Om ook in de toekomst voldoende mensen te hebben die in de zorg werkzaam zijn, moet het werk aantrekkelijk zijn.
• We investeren in opleidingen en voldoende stageplekken
• Veel jonge verzorgenden en verplegenden verlaten de zorg op den duur omdat hun groeimogelijkheden beperkt zijn. Daarom willen we betere carrièrepaden in de zorg. We zetten in op functiedifferentiatie, zodat in plaats van door te stromen naar het management of een andere sector een stap vooruit gezet kan worden op de werkvloer.
• Verplichte aanbesteding in de thuiszorg heeft grote gevolgen gehad voor mensen die in de thuiszorg werken. Bij iedere aanbesteding zagen zij de werkdruk stijgen en hun salaris dalen. Wij zijn er daarom tegen dat gemeenten verplicht zijn de thuiszorg aan te besteden. Wanneer een gemeente daar toch voor kiest, moeten arbeidsvoorwaarden van alle werknemers meegewogen worden.
• De positie van alfahulpen in de thuiszorg is het slechtst. Zij zijn niet verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid en werkloosheid, en bouwen geen pensioen op. Alle thuiszorgmedewerkers hebben recht op die zekerheden. Daarom vinden wij dat zij allemaal in loondienst moeten kunnen werken.
• Innovatie en E-health kunnen veel betekenen voor de zelfstandigheid van mensen en kan een deel van de extra vraag naar personeel voorkomen. Zorginnovatie moet daarom de ruimte krijgen en niet onnodig worden opgehouden door bureaucratische rompslomp. De kwaliteit van zorg staat altijd voorop.

5. Chronisch zieken en gehandicapten
De positie van chronisch zieken en gehandicapten vraagt bijzondere aandacht. In verschillende hoofdstukken van dit programma, zoals wonen en mobiliteit, gaan we daar op in. De rechten van mensen met een  beperking moeten stevig worden verankerd en chronische ziekten moeten krachtig worden aangepakt.

Dit gaan we doen:

• Het VN-verdrag voor rechten van mensen met een beperking is door Nederland ondertekend, maar nog niet van kracht geworden. Nederland loopt hiermee heel erg achter op de rest van Europa. Het moet voor 2014 geratificeerd zijn.
• 4,5 miljoen mensen in Nederland hebben een chronisch ziekte en dit aantal stijgt snel. Chronische ziekten zorgen voor veel leed, € 20 miljard zorgkosten, en minder arbeidsdeelname. De Algemene rekenkamer pleit voor een deltaplan chronische ziekten en in VN verband zijn resoluties aangenomen voor de aanpak van de meest voorkomende en snelst groeiende chronische ziekten: chronische longziekten, diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. De PvdA vindt dat chronische ziekten krachtig moeten worden bestreden door versterken van preventie, integrale zorg, wetenschappelijk onderzoek en een gericht nationaal actieprogramma chronische ziekten.
• De PvdA heeft een initiatiefwetsvoorstel ingediend voor één landelijke regeling voor het parkeren door gehandicapten, inclusief gratis parkeren langs de openbare weg. Dit zal hun mobiliteit en participatie bevorderen.

6. Een betere zorg voor jeugd
De Jeugdzorg moet de komende jaren op een heel andere manier worden georganiseerd. Nu stoppen we al het geld in zware vormen van jeugdzorg, zoals uithuisplaatsing in instellingen, en proberen we een rem te zetten op de groei van de jeugdzorg door zware bureaucratische procedures. Het gevolg daarvan is dat we heel veel kansen laten liggen om kinderen en gezinnen eerder te helpen. Er zijn daardoor kinderen die te laat of geen hulp krijgen. Dat moet dus anders.

Dit gaan we doen:

• Veel kinderen en gezinnen hebben te maken met meerdere vormen van hulp. We brengen alle regelingen voor verschillende vormen van hulpverlening bij elkaar, zodat alle verschillende organisaties gaan samenwerken. Dit gebeurt onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten.
• Jongeren vanaf 18 jaar hebben recht op overgangsregelingen, gericht op zelfredzaamheid, scholing
• en ondersteuning van keuzevrijheid.
• We organiseren de hulp en ondersteuning zoveel mogelijk rond de gezinnen en voorkomen dat de situatie uit de hand loopt. Met name kinderen van ouders die (psychisch) ziek zijn of verslaafd verdienen extra aandacht.
• Wanneer de veiligheid en de gezonde ontwikkeling van het kind echt in gevaar is, moet er op een zorgvuldige manier tijdig worden ingegrepen en moeten er goede voorzieningen beschikbaar zijn. Om signalen van kindermishandeling beter en eerder te herkennen moet er in alle organisaties waar men met kinderen te maken heeft, gewerkt worden met een meldcode kindermishandeling. Ook moet men getraind zijn in het tijdig herkennen van kindermishandeling.
• De PvdA is principieel van mening dat als de rechter het gezag over een kind weghaalt bij de ouders, de overheid direct verantwoordelijk wordt. Marktwerking of aanbesteding van deze taak wijzen we af. Hetzelfde geldt voor een eigen bijdrage in deze situaties.

7. Zelfbeschikkingsrecht bij medisch-ethische vragen
Technologische veranderingen, toenemend zelfbewustzijn bij burgers en een toename van nieuwe ziekten (zoals de ziekte van Alzheimer) leiden tot nieuwe medisch-ethische vragen. Voor de PvdA is het beginsel van zelfbeschikking leidend, altijd in samenhang met menselijke waardigheid, goede zorg en beschermwaardigheid van het leven. Ook de positie van artsen en andere zorgverleners moet daar zorgvuldig bij worden betrokken.

 Dit gaan we doen:

• Om orgaandonatie te bevorderen steunen wij een systeem waarbij in principe iedereen donor is tenzij je daar actief bezwaar tegen hebt aangetekend. De overheid benadert iedereen actief om een keuze te maken.
• De komende jaren zal er meer aandacht moeten gaan naar de kwaliteit van leven in de laatste levensjaren, waaronder een vrijwillig levenseinde en stervensbegeleiding.
• De PvdA verwelkomt het debat dat de Initiatiefgroep Uit Vrije Wil heeft aangezwengeld om in de toekomst te komen tot legalisering van stervenshulp aan ouderen die hun leven voltooid achten, op hun uitdrukkelijk verzoek en onder voorwaarden van zorgvuldigheid en toetsbaarheid. De PvdA zal de uitkomsten van dit debat gebruiken om zonodig de huidige wet- en regelgeving aan te passen.
• De PvdA staat niet toe dat de huidige wet- en regelgeving betreffende abortus, overtijdbehandeling en euthanasie wordt aangepast in die zin dat er sprake is van een beperking ten opzichte van de huidige regelgeving.
• De Partij van de Arbeid zal zich inzetten om art. 294 lid 2 Wetboek van Strafrecht, dat hulp bij zelfdoding strafbaar stelt, te moderniseren.